Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Stan epidemii stawia w tym zakresie nowe wyzwania i problemy. Często pracodawcy zastanawiają się jak zorganizować pracę by zmniejszyć kontakt pomiędzy pracownikami, co może być jednym ze sposobów zapobiegania rozprzestrzenieniu się epidemii.

Jednym z rozwiązań jest wprowadzenie pracy zdalnej, ale nie zawsze jest taka możliwość, z uwagi na charakter wykonywanej pracy. 

Doba pracownicza – czyli praca w sztywnych ramach czasowych 

Zgodnie z przepisami prawa pracy (art. 128 § 3 Kodeksu pracy) do celów rozliczania czasu pracy pracownika przez dobę należy rozumieć 24 kolejne godziny, zaczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Czyli jeżeli w poniedziałek pracownik zgodnie z harmonogramem zaczyna pracę zgodnie z harmonogramem o godzinie np. 9 to jego doba pracownicza kończy się we wtorek o godzinie 9. Czyli pracodawca nie może mu zaplanować, aby we wtorek rozpoczął pracę np. o godzinie 7, gdyż co do zasady nie można ponownie zaczynać pracy w tej samej dobie, w której się ją w danym tygodniu już raz zaczęło (praca taka jest pracą w nadgodzinach). Obecnie w czasie pandemii często poszczególne grupy pracowników warto rozdzielić, aby zmniejszyć nasilenie bez pośredniego kontaktu pomiędzy pracownikami. Rozwiązaniem może być tu wprowadzenie tzw. ruchomego czasu pracy, gdyż w takich rozkładach czasu pracy ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych.

Na czym polega ruchomy czas pracy? 

Kodeks pracy przewiduje dwie odmiany ruchomego czasu pracy, zgodnie z art. 140¹ kodeksu pracy, a mianowicie rozkład czasu pracy może przewidywać:

– różne godziny rozpoczynania pracy w poszczególnych dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy

albo

– przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy.

Można zatem

– albo wskazać przedział czasu, w którym to sam pracownik decyduje o godzinie podjęcia pracy (tu nie sporządzamy harmonogramów)

– albo decyzję ostatecznie pozostawić po stronie pracodawcy, nie dając pracownikowi swobody (tu już jednak należy sporządzić harmonogram wskazujący konkretne godziny pracy).

Jak wprowadzić ruchomy czas pracy?

Taką organizację pracy można wprowadzić:

– na wniosek pracownika – co w obecnych realiach ułatwia pracownikom – rodzicom podział na pracę i opiekę nad dzieckiem w domu z uwagi na np. tryb zdalnego nauczania czy zamknięte przedszkola z powodu braku personelu;

– na polecenie pracodawcy, po uprzednim ustaleniu takiego rozkładu czasu pracy w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi, czy z przedstawicielem pracowników, jeżeli u pracodawcy nie działają związki zawodowe. 

Autor r.pr. Agnieszka Sobota