Rewolucyjne zmiany w zakresie opodatkowania spółek komandytowych (oraz niektórych spółek jawnych) podatkiem CIT stały się faktem z początkiem bieżącego roku. Co do zasady bowiem od 1 stycznia spółki te zostały objęte obowiązkiem podatkowym na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ustawodawca uzasadnia wprowadzone zmiany koniecznością walki ze szkodliwą międzynarodową optymalizacją podatkową z udziałem takich spółek, ale statystyki pokazują, że to uzasadnienie nie ma nic wspólnego z rzeczywistością. Jedynie 3% polskich spółek komandytowych posiada kapitał zagraniczny, więc zmiany uderzają w rodzimych przedsiębiorców prowadzących działalność w tej formie organizacyjno-prawnej. 

Co się zmieni?

Zmiany sprowadzają się w istocie do tego, że dochody wypracowane przez te spółki będą podlegać podwójnemu opodatkowaniu – po raz pierwszy podatkiem CIT 9% (dotyczy małych podatników – do dwóch milionów EURO przychodu) lub 19% płaconym przez spółkę, a następnie po raz drugi – przez wspólników w momencie wypłaty zysku. Jeśli zatem komandytariuszowi wypłacony zostanie zysk, to będzie on traktowany jako przychód z kapitałów pieniężnych, a więc analogicznie jak w przypadku wypłaty dywidendy w spółce kapitałowej. Zmiany w zasadzie nie dotkną komplementariuszy, którzy będą mogli pomniejszyć zryczałtowany podatek dochodowy od dywidendy o część CIT, który został zapłacony już przez spółkę. W praktyce oznacza to, że dochody komplementariusza będą podlegały nadal jednokrotnemu opodatkowaniu.

Niestety takiego mechanizmu nie będzie mógł zastosować komandytariusz. Przewidziane zostało co prawda zwolnienie, ale będzie ono miało niewielkie znaczenie praktyczne, jako że dotyczy ono jedynie 50% przychodów z tytułu uczestnictwa w zysku spółki, ale nie więcej niż 60.000,00 zł w roku podatkowym. Co więcej, zwolnienie znajdzie swoje zastosowanie pod warunkiem, że komandytariusz nie będzie powiązany z komplementariuszem, np. poprzez posiadanie co najmniej 5% udziałów lub poprzez zasiadanie w zarządzie komplementariusza. Faktyczne opodatkowanie komandytariusza (wypłaty łącznie z CIT) po zmianach wyniesie zatem od 19% do 34,4% w zależności od tego, czy spółka będzie małym podatnikiem CIT oraz czy komandytariusz będzie powiązany z komplementariuszem w myśl obowiązujących przepisów.

Możliwość odroczenia stosowania nowych przepisów do 1 maja 2021 r.

Przepisy pozwalają jednak wspólnikom spółki komandytowej na skorzystanie z opcji odroczenia opodatkowania CIT do niemalże połowy roku, choć nie precyzują w jaki sposób należy to zrobić. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem wydaje się podjęcie stosownej uchwały przez wspólników oraz poinformowanie o tym fakcie właściwy Urząd Skarbowy. 

W razie skorzystania z takiej możliwości trzeba mieć na względzie dodatkowy obowiązek księgowy polegający na zamknięciu ksiąg rachunkowych na dzień 30 kwietnia 2021 r. Jednocześnie, jeżeli ostatni dzień roku obrotowego spółki komandytowej przypada w okresie od 31 grudnia 2020 r. do 31 marca 2021 r., spółka ta może nie zamykać ksiąg rachunkowych na ten dzień i kontynuować rok obrotowy aż do dnia poprzedzającego dzień uzyskania przez nią statusu podatnika CIT.

Co ze spółkami jawnymi?

Spółki jawne, w których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, nie będą podatnikami CIT. Jeżeli jednak wśród wspólników znajduje się osoba prawna, to wówczas należy koniecznie pamiętać o dodatkowych obowiązkach informacyjnych (w tym aktualizacji danych) względem właściwego Urzędu Skarbowego – ich niedopełnienie powoduje, że spółka jawna stanie się podatnikiem CIT.

Co z zyskami wypracowanymi przed uzyskaniem statusu podatnika CIT?

Do dochodów wspólników spółki komandytowej uzyskanych z udziału w zyskach osiągniętych przez te spółki przed dniem, w którym stały się podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, stosuje się przepisy w brzmieniu poprzednio obowiązującym. Oznacza to, że wypłata wspólnikom zysków wygenerowanych przed 1 stycznia 2021 r. (lub 1 maja 2021 r. w przypadku odroczenia opodatkowania), niezależnie od terminu ich faktycznej wypłaty, nie powinna podlegać podwójnemu opodatkowaniu. 

Jakie są możliwe działania adaptacyjne?

W związku z wprowadzonymi zmianami prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki komandytowej, w której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, przestaje być optymalną formą prowadzenia biznesu przez wiele rodzinnych firm w naszym kraju. Dotychczasowy model pozwalał bowiem na jednoczesne ograniczenie odpowiedzialności ze strony komandytariuszy do sumy komandytowej oraz wyeliminowanie podwójnego opodatkowania. 

Jest jednak kilka rozwiązań, które mogą być zastosowane przez spółki komandytowe w związku z zaistniałą sytuacją. Oczywiście jednym z nich jest zaakceptowanie tego, że dochody będą opodatkowane podwójnie, choć z całą pewnością dla wielu spółek takie wyjście z sytuacji nie będzie możliwe do przyjęcia. Innymi rozwiązaniami jest m. in. zamiana ról przez komandytariuszy i komplementariusza, co skutkowałoby ograniczeniem efektywnego opodatkowania do 19% PIT, jednakże ceną za to byłoby skumulowanie na dotychczasowych komandytariuszach odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Podobnie byłoby w przypadku przekształcenia w spółkę jawną. Nie sposób w tym miejscu wskazać które z tych rozwiązań jest najlepsze dla danej firmy, jako że wymaga to przeprowadzenia indywidualnej analizy oraz przygotowania rozwiązania dopasowanego do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa, w czym pomóc może zespół Kancelarii KTW.LEGAL.

Autor r.pr. Tomasz Sobański