Zależy ona w dużej mierze od tego, co dzieje się w danym zakładzie pracy – jeśli dochodzi do wielu wypadków i zidentyfikowano liczne warunki zagrożenia, wysokość składki automatycznie rośnie, ale jeśli pracodawca dba o bezpieczeństwo pracowników i warunki w jakich pracują, w konsekwencji płaci mniejszą składkę wypadkową.
Zapraszamy do zapoznania się artykułem, który przybliży to kto i jakie działania może podjąć w tym obszarze.
Dla kogo stawka składki wypadkowej jest stała, a dla kogo może się zmienić?
Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na rok składkowy trwający od 1 kwietnia danego roku do 31 marca następnego roku. Stawki są określane rozporządzeniu, które może być zmienione co rok w marcu, jeśli tak się stanie to wtedy nowe stawki zaczynają obowiązywać od kwietnia.
Tylko dla płatnika składek – pracodawcy zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż dziewięciu ubezpieczonych oraz dla płatników składek niepodlegających wpisowi do rejestru REGON stawka ww. ubezpieczenie jest stała – tj. dla nich stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności. Aktualnie od kwietnia 2023 r. do marca 2024 r. obowiązują te same stawki ubezpieczenia wypadkowego, co w roku poprzednim – maksymalna stawka ubezpieczenia wypadkowego wynosi 3,33%, zatem dla małych podmiotów wynosi 1,67%.
Inaczej jest w przypadku większych pracodawców – płatników zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego przynajmniej 10 ubezpieczonych.
W przypadku pracodawców, którzy za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe przesyłali informację o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe – tzw. ZUS IWA wysokość składki ustala ZUS (w oparciu jednak o w/w dane).
Pozostali zaś płatnicy składek sami ustalają stopę procentową takiej składki kierując się zasadą, że dla nich stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi tyle, co stopa określona dla grupy działalności, do której należy płatnik. Wysokość stóp procentowych składki dla grup działalności określają przepisy, w jej ustalaniu należy kierować się informacją o przeważającym rodzaju działalności według PKD ujętego w rejestrze REGON na dzień 31 grudnia poprzedniego roku. Warto zatem zweryfikować, czy taki przedmiot działalności został prawidłowo wskazany. Przykładowo, choć są częścią tego samego przedsiębiorstwa, poszczególne jego oddziały jako oddzielni płatnicy, mogą mieć różny przedmiot działalności i zatem różną wysokość składki wypadkowej.
Co bierze pod uwagę ZUS ustalając wysokość składki wypadkowej i czy tutaj możliwe są zmiany?
W sytuacji, gdy ZUS ustala stawkę na ubezpieczenie wypadkowe bazując na iloczynie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy dany płatnik, i wskaźnika korygującego ustalonego dla tego płatnika. Indywidualny wskaźnik korygujący, ustala się w zależności od ryzyka określonego następującymi wskaźnikami częstotliwości: poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogóle, poszkodowanych w wypadkach śmiertelnych i ciężkich oraz zatrudnionych w warunkach zagrożenia w razie przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
O wysokości uiszczanej składki wypadkowej decyduje wiele czynników, ale trzeba zwrócić uwagę na cztery filary, które mają na to wpływ:
- liczba ubezpieczonych
- rodzaj działalności
- wypadkowość
- warunki zagrożenia
Liczba ubezpieczonych
Ustalając tę wartość, należy uwzględnić wszystkich ubezpieczonych, którzy w danym miesiącu podlegali ubezpieczeniu wypadkowemu przynajmniej przez jeden dzień. Natomiast wyklucza się osoby, które przez cały miesiąc przebywały na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym, pobierały zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego oraz już nie podlegają w danym miesiącu ubezpieczeniom społecznym.
Rodzaj przeważającej działalności
Ustalana jest on według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) na podstawie procentowego udziału poszczególnych rodzajów działalności w ogólnej wartości przychodów ze sprzedaży lub na bazie udziału osób wykonujących poszczególne rodzaje działalności w ogólnej liczbie pracujących.
Wypadkowość
To sfera, na którą pracodawcy mają znaczny wpływ. Przede wszystkim należy podejmować działania prewencyjne, zatem zwrócić uwagę na takie kwestie jak zapewnienia pracownikom odpowiedniej odzieży ochronnej, modernizacji maszyn i urządzeń czy systematycznych szkoleń z zakresu BHP.
Takie działania się opłacają, gdyż z jednej strony krótkoterminowo redukują koszty absencji, a długofalowo – obniżają wysokość składki na ubezpieczenia wypadkowe.
Zaniedbania w tym zakresie mogą przynieść poważne konsekwencje.
W szczególności może nawet dojść do podważenia wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe na najbliższy rok składkowy o 100%, w przypadku stwierdzenia rażącego naruszenia przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w czasie dwóch kolejnych kontroli. Wówczas na podstawie wniosku inspektora pracy, ZUS wyda decyzję o podwyższeniu stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.
Warto też zweryfikować, czy każde zdarzenie uznane za wypadek przy pracy, faktycznie nim było. Za wypadek w pracy uznać można tylko nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Sporne może być zatem przykładowo kwalifikowanie jako takiego zawału czy udaru, choćby ten nastąpił w pracy.
Warunki zagrożenia
Warunki zagrożenia wynikają z występowania szkodliwych czynników w środowisku pracy, takich jak m.in. hałas, promieniowanie, pole elektromagnetyczne, pyły przemysłowe, czy czynniki chemiczne. Tutaj należy przeprowadzić dokładne badania, gdyż przeprowadzenie szczegółowej oceny środowiska pracy może przełożyć się na ustalenie niższej liczbę osób pracujących w warunkach zagrożenia, co w konsekwencji może prowadzić do obniżenia kosztów składki na ubezpieczenie wypadkowe.
Warto zatem zwrócić uwagę na poprawność ustalenia składki wypadkowej, w tym danych przekazywanych ZUS w formularzu ZUS IWA, jak i podjąć działania na przyszłość. Poza sprawdzeniem danych dotyczących czy liczby ubezpieczonych, przedmiotu działalności, czy właściwej kwalifikacji zdarzeń jako wypadków przy pracy i ich charakteru, konieczne mogą się okazać nakłady finansowe czy to związanych z przeprowadzeniem specjalistycznych pomiarów lub zakupem dodatkowego sprzętu. Warto jednak spojrzeć na nie jako długoterminową inwestycję, która przełoży się na bezpieczeństwo i w dalszej perspektywie dodatkowo zwróci się w postaci obniżonego kosztu składki wypadkowej.
W analizie czy stawka na ubezpieczenie wypadkowe została prawidłowo ustalona oraz w ustaleniu jakie działania można podjąć, aby w przyszłości koszt z nią związany był niższy pomogą Państwu eksperci z Kancelarii KTW.Legal.
