O tym jak ta sfera zyskuje na znaczeniu świadczy choćby to, że wychodząc naprzeciw zmieniającym się potrzebom społeczeństwa, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej rozpoczęło prace nad pilotażowym programem skróconego czasu pracy. W Regulaminie programu wskazano, że jedną z form skrócenia czasu pracy może być dodatkowy urlop. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że już teraz istnieją możliwości, by takie działanie zastosować bez konieczności wdrażania pilotażu.
Wymiar urlopu wypoczynkowego na gruncie Kodeksu pracy
Prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego przysługuje każdej osobie pozostającej w stosunku pracy. Wymiar urlopu jest uzależniony przede wszystkim od stażu pracy danego pracownika. Zgodnie z treścią art. 154 Kodeksu pracy wymiar urlopu wynosi:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
W jaki sposób pracodawca może udzielić większej liczby dni wolnych od pracy i na co zwrócić uwagę?
Pracodawca może określić zasady przyznawania dodatkowego urlopu stosując następujące sposoby:
- zawarcie porozumienia z pracownikiem, np. w umowie o pracę lub aneksie do niej;
- ustalenie zasad w Regulaminie pracy lub układzie zbiorowym pracy;
- wydanie zarządzenia.
To pracodawca decyduje czy wyższy wymiar urlopu będzie przysługiwał jednemu, czy większej liczbie pracowników. Ważnym przy tym jest zachowanie przez pracodawcę jasnych i obiektywnych kryteriów, aby nie narazić się na zarzut nierównego traktowania czy dyskryminacji w zatrudnieniu. Kryteria przyznawania dodatkowych dni urlopu powinny być:
- przejrzyste i obiektywne;
- dostępne dla wszystkich pracowników;
- niedyskryminujące.
Co jednak ważne „równe” traktowanie nie oznacza identycznego traktowania wszystkich pracowników, ale stosowanie jednakowych zasad przyznawania uprawnień.
Jakie są ryzyka związane z przyznawaniem dodatkowego urlopu?
Przyznanie dodatkowego urlopu wiąże się z pewnymi obowiązkami po stronie pracodawcy. Przede wszystkim, większa liczba dni urlopu oznacza większy potencjalny koszt pracodawcy w przypadku:
- niewykorzystania urlopu – niewykorzystany w danym roku urlop dodatkowy może przejść jako zaległy na rok następny;
- rozwiązania stosunku pracy – jeżeli dodatkowy urlop nie zostanie wykorzystany do końca zatrudnienia, pracodawca musi wypłacić za niego ekwiwalent pieniężny.
Do kiedy trzeba wykorzystać urlop dodatkowy?
Jeżeli dodatkowy urlop został przyznany na podstawie wewnętrznych regulacji pracodawcy, termin jego wykorzystania może zostać ustalony dowolnie, np. do końca roku kalendarzowego. Jeżeli jednak terminu tego nie ustalono – stosuje się zasady ogólne jak dla urlopu wypoczynkowego z Kodeksu pracy. Urlop w takim przypadku przysługuje do końca roku, a po tym czasie przechodzi jako urlop zaległy, który należy wykorzystać do 30 września następnego roku.
Dodatkowy urlop niewątpliwie stanowi atrakcyjny dodatek motywacyjny dla pracownika, wspomagając odpoczynek i regenerację, co wpływa korzystnie na efektywność w pracy. Pracodawcy. chcący wspierać ideę work-life balance, już teraz mają możliwość podejmowania takich inicjatyw. Należy jedynie zwrócić uwagę na zapewnienie jasnych i precyzyjnych zasad, zatem warto taki temat skonsultować od strony prawnej.
