Choć żądanie jego wniesienia jest fakultatywne, tj. zależy od decyzji zamawiającego, to gdy zostanie przewidziane w dokumentacji, reguły stają się twarde:
- maksymalny pułap (do 3% wartości zamówienia przy postępowaniach powyżej progów unijnych oraz do 1,5% w postępowaniach krajowych),
- zamknięty katalog form,
- bezwzględne terminy.
Nieprawidłowe wniesienie wadium jest podstawą odrzucenia oferty.
A jakie są najczęstsze błędy w tym zakresie? Poniżej podajemy przykłady.
Spóźnione uznanie rachunku, czyli minuta, która kosztuje szansę w postępowaniu
Wniesienie wadium w pieniądzu oznacza uznanie rachunku bankowego zamawiającego, a nie jedynie zlecenie przelewu. Liczy się więc nie data, lecz konkretna godzina i minuta, w której środki znajdą się na koncie zamawiającego. W praktyce wiele ofert przegrywa mimo rzetelnego przygotowania tylko dlatego, że przelew wysłano „na styk”, a system rozliczeniowy zaksięgował środki chwilę po terminie składania ofert.
Skutek jest zero-jedynkowy: brak prawidłowo wniesionego wadium w chwili upływu terminu składania ofert oznacza odrzucenie oferty.
Przerwana ciągłość zabezpieczenia przy przedłużeniu związania ofertą
Kolejna pułapka to ciągłość. Wadium musi być utrzymywane nieprzerwanie do końca terminu związania ofertą. Gdy zamawiający wydłuża ten termin, wykonawca musi jednocześnie zapewnić ciągłość zabezpieczenia.
Dla wadium pieniężnego jest prościej, środki po prostu pozostają na rachunku. Jednak w przypadku innej niż pieniężna formy wadium (np. gwarancji ubezpieczeniowej lub bankowej) „dziura” choćby kilkugodzinna powoduje, że oferta traci ochronę, a to z kolei skutkuje jej odrzuceniem.
Niedozwolone formy wadium
PZP wskazuje zamknięty katalog form, w których wadium może zostać wniesione:
- pieniądz (przelew),
- gwarancja bankowa,
- gwarancja ubezpieczeniowa,
- poręczenie podmiotów wskazanych w ustawie o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).
Praktyka pokazuje, że próby „zastąpienia” tych form innymi, np. papierami wartościowymi, czekiem czy potrąceniem z wierzytelnościami kończą się tak samo: uznaniem, że wadium nie zostało prawidłowo wniesione. Na marginesie jednak, warto pamiętać, że zamawiający nie może ograniczyć wykonawcom możliwości wniesienia wadium w więcej niż jednej dopuszczalnej formie, ale wówczas skuteczność wniesienia wadium będzie badana pod kątem wymogów co do wartości wymaganego wadium oraz wymogów dotyczących każdej z form jego wnoszenia.
Zamówienia wieloczęściowe: „ogólne” wadium bywa iluzją.
Gdy zamówienie dopuszcza oferty częściowe, wadium określa się dla każdej części. Błąd polega na tym, że wykonawcy próbują wnosić „jedno” wadium „na całość”, które nie odpowiada wymaganiom kwotowym i opisowym w konkretnej części, w której uczestniczą. To częsta pomyłka organizacyjna i znowu jej skutkiem jest odrzucenie oferty w danej części.
Wadium w przypadku wykonawców działających w konsorcjum.
Ofertę składa konsorcjum, jednak wadium objęty jest tylko jeden z wykonawców. Uwaga – zamawiający może odrzucić ofertę. W takim bowiem przypadku wadium modelowo powinno obejmować wszystkich członków konsorcjum, bo przecież w przypadku np. gwarancji zobowiązanie gwaranta jest zobowiązaniem abstrakcyjnym, tj. niezależnym od istnienia i ważności zobowiązania podstawowego, leżącego u podstaw zaciągnięcia zobowiązania z tytułu gwarancji oraz samodzielnym (nieakcesoryjnym), którego istnienie i zakres nie zależy od istnienia i zakresu innego zobowiązania. Zatem wyłącznie rozstrzygającymi o odpowiedzialności gwaranta są postanowienia zawarte w treści oświadczenia skierowanego do beneficjanta gwarancji. Czy jednak wszystko jest stracone? Dla wykonawców na szczęście nie, jednak jak to zwykle bywa – wszystko zależy od okoliczności danej sprawy.
To tylko kilka niuansów związanych z praktyką wnoszenia wadium. Wykonawcy wnosząc wadium mogą popełnić i popełniają dużo więcej błędów, a przecież prawidłowo wniesione wadium już na wstępie decyduje o losie oferty. Chcesz mieć pewność, że działasz prawidłowo – możesz skonsultować swoje problemy i wątpliwości związane z wadium z zespołem prawa zamówień publicznych KTW.Legal.
